LINDJA PARA KOHE (PARTUS PREMATUR) (Pjesa e parë)

Diagnoza

1. Anamneza
   • Lindje para kohe te kaluara, kontraksione uterine te tanishme.
   • Infeksione gjate shtatezanise dhe simptoma te infeksioneve prezente (urinare, respiratore).
   • Aktiviteti seksual, ngarkese e rende fizike, trauma, medikamente te ndryshme.
2. Ekzaminimi fizik
   • Te pergjithshme (temperatura, takikardi fetale ose amtare).
   • Ekzaminimi vaginal me spekulum (perjashtohet plasja e membranave dhe merret kulture per klamidia, gonorre, streptokoku i grupit B, trikomonas, vaginoza bakteriale, mykoplazma hominis dhe ureoplazma ureolitika).
   • Ekzaminimi vaginal bimanual pasi eshte perjashtuar plasja e membranave.
3. Analiza laboratorike
   • Gjak komplet, urine komplet dhe urokulture, strisho vaginale dhe kulture e sekrecioneve vaginale.
   • Fibronektina fetale.
4. Ekografia

   Vleresohet: pozicioni fetal, likidi amnial, pesha e perafert fetale, anomali fetale dhe uterine, profili biofizik fetal, lokalizimi dhe struktura e placentes, shenja te shkolitjes placentare.

5. Monitorimi i vazhdueshem i rrahjeve te zemres fetale (RZF) dhe i kontraksioneve uterine.

Si te vleresojme kontraksionet uterine:

• Vendosim doren mbi abdomen.
• Nese ndiejme qe uterusi fillon te forcohet atehere kemi te bejme me kontraksione uterine.
• Vleresojme kohen e zgjatjes se nje kontaksioni uterin dhe shpeshtesine e tyre.
• Qetesojme kontraksionet uterine (ulemi ose shtrihemi, mbledhim kembet, ndryshojme pozicionin, pime 2-3 gota uje).
• Kontraksione te crregullta, te rralla jane kontraksione false dhe nuk shkaktojne ndryshime ne qafen e mitres dhe jane kontraksionet te Braxton-Hicks.

Vleresimi i riskut gjate shtatezanise

Historia obstetrikale, risk i larte ne gra me nje histori te meparshme per lindje para kohe.

Vleresimi fizik, ekzaminimi vaginal bimanual dhe me spekulum i cili vlereson nese kemi plasje te membranave apo jo dhe ndryshimet qe vihen re tek qafa e mitres ne lidhje me dilatacionin dhe shkurtimin e saj. Gjatesia cervikale me pak se 25mm, ne shtatezanine nen 28 jave ka nje sensitivitet deri ne 49% te lindjes para kohe.

Testet laboratorike, vleresimi per vaginoze bakteriale simptomatike dhe asimptomatike, semundje seksualisht te transmetueshme si gonorrea, klamidia, PH vaginal, strisho vaginale, pap testi, testi i tolerances ndaj glukozes, TORCH IgM dhe IgG, At antikardiolipin, At antikoagulante te lupusit.

Komplikacionet Fetale:
• sindromi i destresit respirator
• displazi bronkopulmonare
• ductus arterious apertus
• enterokoliti nekrotizant
• demtimi neurologjik
• apne
• sepsis neonatal
• vdekja fetale

Femijet prematur kane me vone nje risk me te larte per probleme pulmonare, shikimi, degjimi...

Prognoza

Jetueshmeria fetale varet nga javet e shtatezanise. Sa me heret lindja aq me i larte rreziku per vdekshmeri fetale. Me pak se 23 jave, rrezikshmeria 0-8%, 24 jave arrin 15-20%, 25 jave arrin 50-60%, 26-28 jave arrin deri ne 85% dhe 29 jave arrin deri ne 90%.

Qellimi i trajtimit
• Identifikimi i faktoreve te riskut per lindje para kohe
• Diagnostikimi ne kohe i saj
• Identifikimi i etiologjise
• Vleresimi i mireqenies fetale
• Sigurimi i terapise profilaktike per te zgjatur shtatezanine dhe per te reduktuar incidencen e sindromit te distresit respirator dhe infeksioneve intraamniotike
• Fillimi i terapise tokolitike kur indikohet
• Vleresimi i nje plani per ndjekjen maternale dhe fetale
• Ruptura e parakohshme e membranave

Trajtimi

1. Hidrimi. Jepet solucion izotonik 500cc iv.
2. Medikamente per te qetesuar mitren (terapi tokolitike).
   • Inhibitor te sintezes se prostaglandinave, Indometacina (efekti anesor oligohidramnion).
   • Agjent betaadrenergjik ,Ritodrina (efekti anesor palpitacione, edeme pulmonare, ishemi miokardiale, aritmi).
   • MgSO4 (monitorohen efektet toksike, depresioni pulmonar, arrest kardiak. Efektet anesore te saj jane skuqje, nauze, dhimbje koke, lodhje).
   • Cabllokues, Nifedipina (efektet anesore jane hipotension, takikardi, skuqje, dobesi, nauze, kongjestion nazal, crregullime interstinale, nervozizem).
3. Medikamente per mushkerite pulmonare

   Kortikosteroidet jane medikamentet qe nxitin maturimin pulmonar fetal ne shtatezani midis javes se 24-34, po qe se nuk evidentohen shenja te infeksionit. Ato shpejtojne prodhimin e sulfaktantit ne mushkeri dhe ulin vdekshmerine fetale, hemoragjine cerebrale dhe enterokolitin nekrotizant. Mund te perdoret betametazoni 2 here nga 12mg brenda 24 oreve. Efekti optimal arrrihet pas 24 oreve nga doza e dyte dhe zgjat deri ne 7 dite.

4. Terapi profilaktike me antibiotik

   Perdoret kunder streptokokut te grupit B, administrohen ne kushte spitalore. Perdoret penicilina ose ampiciline. Ne rast alergjie ndaj penicilines perdoret klindamicina.

Parandalimi
• Regjim shtrati
• Ulet aktiviteti fizik
• Nderpritet aktiviteti seksual (nuk ka studime te mirefillta per te)
• Perdoret terapia tokolitike