 |
 |
| Në disa lëndime, talusi vepron si një pykë për poshte duke cuar ne thyerje të kalkaneusit. | Pamje ne skaner- CT tregon sasinë e dëmit që mund të ndodhë ne thyerjen e kalkaneusit. |
Thyerjet e kockes se thembres, ose kalkaneusit, mund të jetë lendim gjymtues.
Ata më së shpeshti ndodhin gjatë përplasjeve me energjisë të lartë - të tilla si një rënie nga lartësi apo një aksident me motor. Për shkak të kësaj, thyerjet e kalkaneusit janë shpesh të rënda dhe mund të rezultojnë në probleme afatgjata.
KalKaneusi është kocka tarsale e kembes qe thyhet me shpesh. Thyerjet e kockave te kembes përbëjnë rreth 2% të të gjitha fraktura te te rriturt. Nga këto, 60% janë thyerjet e kalkaneusit.
Thyerja e kalkaneusit shpesh ndodh gjatë përplasjeve me energjisë të lartë, ku pjesë të tjera të skeletit gjithashtu demtohen. Deri në 10% të rasteve, pacienti mund të beje dhe frakturë te shpinës, kellkut, ose kalkaneusit tjeter.
Demtimet në kalkaneus shpesh dëmtojnë artikulacionin subtalar dhekjo ben qe te kemi ngurtesim te ketij artikulacioni. Kjo e bën të vështirë të ecurit në siperfaqe jo te sheshte.
Ashpërsia e një thyerje zakonisht varet nga sasia e forcës që shkaktoi demtimin. Ka disa lloje të frakturave kalkaneusit, duke përfshirë:
Thyerje të qëndrueshme. Kjo lloj frakture është pa zhvendosje. Skajet e thyera te eshtrave qendrojne prane njera-tjetres. Në një frakturë të qëndrueshme, kockat zakonisht qëndrojnë në vend gjatë shërimit pra nuk zhvendosen.
Thyerje të zhvendosur. Kur një kocke thyhet dhe është e zhvendosur, skajet e thyera janë të ndara dhe nuk jane ne nje linje. Ky lloj frakture shpesh kërkon operacioni për të bashkuar pjesët përsëri së bashku.
Thyerjet e hapura. Kur pervec kockave te thyera ka dhe lendim te hapur te lëkurës quhen fraktura të hapura, apo të përbëra. Këto lloje të lëndimesh shpesh përfshijnë dëme shumë më tepër në perreth muskujve, tendinave, dhe ligamenteve. Frakturat e hapura kanë një rrezik më të lartë për komplikacione dhe të marrin një kohë më të gjatë për tu shëruar.
Thyerjet e mbyllura. Ne këtë demtim, kockat thyhen por nuk preket lëkura. Edhe pse lëkura nuk është care, indet e buta të brendshme ende mund të jetë dëmtuar keq.
Thyerjet komunitive. Kjo thyerje lloj thyerje është shumë e paqëndrueshme.Kocka thyen në tre ose më shumë pjesë.
Kalkaneusi mund të demtohet në një rënie, lëndimet gjarpëruese, apo aksidentet me motorciklet. Një lëndim thjeshtë gjarpërues mund të rezultojë në kalkaneus te plasaritur.Forca e një koke-më përplasje me makinë mund të rezultojë në therrmim te kockës (frakturë comminutiv).
Shkaqe të ndryshme mund të rezultojë në modelet thyerje të ngjashme. Për shembull, kur bieni ne këmbë nga nje lartesi, pesha e trupit tuaj është e drejtuar nga poshte. Ajo ben te levize kocken e talusit poshtë në kalkaneus. Në një aksident me motorr, kalkaneusi shtyn lart talusin nga poshte. Në të dyja rastet, modelet e thyerjeve rezultojne të ngjashme. Sa më e madhe te jete ngjeshja, aq me shume demtohet kalkaneusi.
|
|
| Në disa lëndime, talusi vepron si një pykë për poshte duke cuar ne thyerje të kalkaneusit. | Pamje ne skaner- CT tregon sasinë e dëmit që mund të ndodhë ne thyerjen e kalkaneusit. |
Simptomat më të zakonshme të një frakturë kalkaneusi janë:
Në disa fraktura të vogla kalkaneusit, dhimbja mund te mos pengoje ecjen por mund te beje qe te caloni. Kjo ndodh sepse kur ju ecni, tendini I Akilit vepron përmes kalkaneusit për të mbështetur peshën tuaj trupore. Nëse është e deformuar kalkaneusi pas një lëndimi, muskujt dhe tendinat nuk mund të gjenerojnë energji të mjaftueshme për të peshuar apo ecur. Këmba dhe kyçi i këmbës tuaj do ti ndjeni të paqëndrueshme, dhe ju do të ecni ndryshe nga heret e tjera.
Është e rëndësishme që mjeku juaj te di rrethanat e lëndimit tuaj. Për shembull, në qoftë se ju keni rene nga një pemë, nga sa lart ke rene? Eshtë po aq e rëndësishme për mjekun tuaj të dijë nëse keni ndonjë plagë apo lendim tjeter ose probleme mjekësore, të tilla si diabeti. Mjeku juaj gjithashtu duhet të dije në qoftë se ju merrni ndonjë ilaç.
Pas diskutimit te simptomave tuaja dhe historise mjekësore, mjeku juaj do të bëjë një ekzaminim të kujdesshëm. Ai ose ajo do të shikoje për dëmtime të tjera dhe për zonat ku lëkura është e dëmtuar ose shpuar. Mjeku juaj do të kontrollojë për të parë nëse ka një furnizim të mirë të gjakut në këmbën tuaj dhe në qoftë se nervat në këmbë janë duke punuar siç duhet. Për të përcaktuar nëse ju keni ndonjë demtim tjeter neë trupin tuaj, mjeku do të shqyrtojë, këmbën tjeter, pelvisin dhe shpinën tuaj.
Teste të tjera që mund të ndihmojnë mjekun tuaj per të konfirmuar diagnozën përfshijnë:
Radiografia: Ky test është më i zakonshmi dhe gjerësisht në dispozicion si teknikë diagnostike Radiografia krijon imazhe të strukturave të dendura, si kockave, kështu që ata janë veçanërisht të dobishme në tregimin e frakturave.
Tomografia e kompjuterizuae aksiale (CT-Skaneri): Pas shqyrtimit me radiografi te kembes tuaj, mjeku juaj mund të rekomandojë një CT te këmbës. Ky mjet i kombinon Imazhet e rrezeve X me teknologjinë kompjuterike për të prodhuar një imazh më të detajuar, ndër-sektorial të trupit tuaj. Ajo I jep mjekut tuaj nje informacion të vlefshëm në lidhje me ashpërsinë e thyerjes. Studimi CT ndihmon mjeku tuaj te planifikojë trajtimin tuaj. Mjeku do t ju tregojë imazhe qe të kuptoni natyrën dhe peshën, severitetin e lëndimit tuaj.
Në planifikimin e trajtimit tuaj, mjeku do të shqyrtojë disa gjëra, duke përfshirë:
Sepse shumica e frakturave te kalkaneusit shkaktojnë zgjerim te kockes, ndaj dhe qëllimi i trajtimit është për të rivendosur anatominë normale të thembres. Në përgjithësi, pacientët të cilët kane ruajtje te anatomise se thembres pergjithesisht kane rezultate më të mira. Rikrijimi I anatomise normale, megjithatë, më së shpeshti kerkon kirurgji. Kirurgjisë është e lidhur me rreziqe të larta të komplikimeve.
Mjeku juaj do të diskutojë mundësitë e trajtimit me ju.
Nëse fragmentet e kockave të thyera nuk janë zhvendosur nga forca e lëndimit, ju mund të mos keni nevojë per kirurgji.Vendosja e kembes ne gips apo ndonjë formë tjetër e imobilizimit mund të jetë një alternativë. Kjo do të mbajë skajet e thyera në pozicionin e duhur, ndërsa ata të shërohen.
Ju nuk do të peshoni me këmbën e lenduar deri ne sherimin e plote te kockes. Kjo mund të marrë 6-8 javë, dhe ndoshta më të gjatë.
Nëse kockat janë zhvendosur nga vendi, ju mund të keni nevojëper kirurgji.
Koha per kirurgji. Nëse lëkura përreth frakturës tuaj nuk është demtuar, pra kocka e thyer nuk eshte ne kontakt me mjedisin, mjeku juaj mund të rekomandojë te pritet deri sa ënjtja te zvogelohet, me pas operacioni. Mbajtja e këmbës ne imobilizim dhe duke e ngritur për disa ditë do të ule ënjtjen. Ajo gjithashtu I jep lëkurës që ka qenë e tendosur një shans për tu shëruar. Kjo periudhë e pritjes para operacionit shpesh përmirëson shërimin tuaj të përgjithshëm pas operacionit dhe ul rrezikun e infeksionit.
Ne thyerjet e hapura, kocka e thyer eshte ne kontakt me mjedisin. Keto thyerje duhet të pastrohen dhe kërkojnë kirurgji të menjëhershme.
Kirurgji e hershme gjithashtu rekomandohet shpesh për një frakturë me shkëputje. Edhe pse pazakontë, një pjesë e calcaneus mund të dale jashtë kur tendini Akilit largohet nga kocka (shkëputje-avulsion ). Për këtë lloj të thyerje, kirurgjia e hershme mund të ule rrezikun e lëndimit të lëkurës përreth tendinit te Akilit.
Procedura Kirurgjike. Procedurat e mëposhtme janë përdorur për lloje të ndryshme të fractures se kalkaneus.
Reponim i hapur dhe fiksim i brendshëm. Gjatë këtij operacioni, fragmentet e kockave ripozicionohen (reponohen) në përqasjen e tyre normale. Dhe mbahen së bashku me vida të veçanta ose pllaka metalike dhe vida.
Fiksimi nepermjet lekures me vida. Ndonjëherë, nëse fragmentet e kockave janë të mëdha, ato mund të vendoset, reponohen përsëri në vend duke shtyrë ose duke tërhequr mbi ta pa bërë një prerje të madhe. Vida veçanta mund të vendoset me prerje të vogla për të mbajturfragmentet e eshtrave së bashku.
 |
 |
 |
| Nje thyerje me zhvendosje e kalkaneusit. | Thyerja eshte reponuar dhe kockat mbahen ne pozicionin e tyre normal nepermjet vidave. | Metode tipike per ti rikonfiguruar dhe mbajtur fragmentet kockore ne pozicionet e tyre normale me pllake metalike dhe vida. |
Kockat kanë një kapacitet të shquar për tu shëruar.Sa me I madh e I rende te jete lëndim juaj, aq me e gjate do jete periudha e rekuperimit. Pacientët me frakture më të rënde kane më shumë gjasa të vuajnë një shkallë te humbjes së përhershme të funksionit, pavarësisht trajtimit.
Nëse ju do ti nenshtroheni kirurgjise apo jo, rehabilitimi juaj do të jetë shumë i ngjashme. Sa kohë duhet për t'u kthyer në aktivitetet e përditshme ndryshon me lloje të ndryshme të frakturave. Kjo varet nga shkalla e dëmtimit. Disa pacientë mund të fillojnë te peshojne kemben pak javë pas lëndimit ose kirurgjise, disa pacientë mund të kenë nevojë të presin 3 ose më shumë muaj para se të peshojne kemben.
Levizje te hershme. Shumë mjekë inkurajojnë lëvizjete hershme te këmbës dhe kyçit te këmbës në fillim të periudhës së rimëkëmbjes, rekuperimit. Për shembull, disa pacientë janë të udhëzuar të fillojnë të lëvizin zonën e prekur sa më shpejt që dhimbja e tyre lejon. Pacientët të cilët jane operuar janë udhëzuar të fillojnë të lëvizin zonën e prekur sapo te shërohet plaga.
Fizioterapi. Ushtrime të veçanta mund të përmirësojnë shkallen e levizjeve të këmbës dhe kyçit te këmbës tuaj, dhe për të forcuar muskujt mbështetës. Edhe pse ushtrimet janë shpesh të dhimbshme në fillim dhe progresi mund të jetë i vështirë, ushtrimet janë të nevojshme në mënyrë që ju të rifilloni aktivitetet normale.
Peshimi me kemben e prekur. Kur ju te filloni te ecni, mund të keni nevojë për të përdorur një bastun dhe te vishni kepuce me qafe. Është shumë e rëndësishme që të ndiqni udhëzimet e mjekut tuaj për të ecur me këmbët tuaj. Nëse ju vendosni te peshoni me këmbën tuaj shumë shpejt, fragmentet e kockave mund të lëvizin nga vendi dhe ju mund të keni per kirurgji. Nëse ju jeni operuar, mund qe vidat te lirohen ose të thyhen dhe kocka të shkatërrohet apo kolapsohet. Kjo mund të mos ndodhë qe herën e parë qe ju ecni me të, por në qoftë se eshtrat nuk jane shëruar dhe ju vazhdoni të ecni me këmbën tuaj, pllakat metalike apo vidat do të thyhen.
 |
 |
| Gjashtë muaj pas operacionit,implanti ka dështuar. Disa vida jane thyer dhe kalkaneusi eshte shembur apo kolapsuar. Ky pacienti kërkon nje operacion te madh per rikonfigurim, rindertim te kalkaneusit, dhe sot ecën me duke caluar dhe ka lëvizshmeri të vogla të këmbës. |
Ka një gamë komplikimesh te frakturave te kalkaneusit. Komplikimet të vogla përfshijnë:
Ndërlikimet madhore përfshijnë:
Pirja e duhanit ndikon si ne sherimin e kockave dhe shërimin e lëkurës, kështu që është e rëndësishme që ju ti tregoni mjekut tuaj nëse pini duhan. Disa kirurgë nuk do të kryejnë kirurgjine, operacionin për një pacient që pi duhan për shkak të rrezikut të madh të komplikimeve të rënda. Edhe pa kirurgji, kockat tuaja mund tju duhet më shumë kohe për tu shëruar, nëse ju pini duhan.
Kirurgji shtesë është zakonisht e nevojshme në raste të infeksionit ose shërimit te veshtire te plagës. Nëse të gjitha metodat e zgjidhjes së problemit kanë dështuar, amputim mund të merret ne konsiderate.
Nëse dëmtimi juaj është i vogel, i tille si një çarje, krisje në kocke me dëme te pakta ne muskuj, ju mund të jeni në gjendje të rifilloni aktivitetet normale 3-4 muaj pas operacionit. Nëse frakturë është e rëndë ajo mund të marrë 1 deri në 2 vjet per shërimin e plotë.
Pavarësisht përpjekjeve më të mira të mjekut dhe pacientit, levizshmeria normale e kembes dhe kycit te kembes eshte veshtire te fitohet. Një pacient i cili nuk është shumë aktiv mund të tolerojë një këmbë që nuk është normale. Nga ana tjetër, një pacient të cilit puna ose aktivitetet rekreative I kërkojnë te eci me shumë ose te ngjitet neper male do të ve re kufizime shumë më tepër.
Problemet e zakonshme që mund të vazhdojnë pas shërimit të përfshijnë:
Acarim të lëkurës. Veshja e këpucëve mund të irritojë lëkurën ose tendinet në zonën e prekur.
Mospërputhjet apo alterim te ecjes. Në disa raste, harku i këmbës nuk është restauruar, ose tendini I Akilit nuk është e bashkangjitur në distancë e tij normale nga kyçi i këmbës.Levizshmeria e plote e kycit apo artikulacionit subtalar rralle fitohet ne keto raste., dhe kjo nderron menyren se si ecen pacienti. Pacientët mund të ketë probleme kur ecin ne dysheme jo te sheshte apo kodrina.
Dhimbje. Nëse Kalkaneusi mbetet i deformuar, pacienti mund të përjetojë dhimbje të vazhdueshme ne kyçin e këmbës dhe lëvizje të kufizuar. Edhe në qoftë se anatomia e thembres është restauruar ne menyre të përkryer, pacienti mund të ketë ende siklet. Kjo mund të ndodhë për shkak të demtimit te indeve të buta ose kufizimit te shkalles se levizjes se kucit te kembes dhe kycit subtalar. Edhe pse relativisht e pazakontë, dhimbje mund të shkaktohet dhe nga acarimi pllakes apo vidave.
Një modifikim të thjeshtë te këpucëve mund të ndihmojë ne problemet kronike. Ju mund të keni nevojë të vishni silikon-pad thembre, ngritese te tabanit te kepuceve, kupe kepuce, si dhe këpucë të veçanta me thellësi shtesë në pjesën e shputës.
Ndonjëherë, një tjetër operacion i madh është i nevojshem. Nëse kocka është shëruar në një pozicion të deformuar, ose nëse artikulacioni subtalar bëhet artritik, artikulacioni mund te kete nevoje per fuzionim. Qëllimi i kësaj procedure është të ndihmojë kalkaneusin dhe talusin te rriten së bashku dhe te formojnë një kockë te vetme. Fusionimi gjithashtu do të thotë se levizshmeria nuk mund të ndodhë më mes të dy kockave.
Nëse kocka është deformuar keq, kirurgu ortoped mund të bëjë përpjekje për të korrigjuar disa ose të gjitha deformimet duke I fuzionuar sebashku kockat. Këto operacioneve zakonisht kërkojnë disa muaj për shërim.
Ekspertët janë ende duke debatuar mbi metodën e trajtimit me të mirë për frakturate kalkaneusit. Si zakonisht ne cdo rast, asnjë metodë e vetme nuk funksionon ne menyre te njëjtë për të gjithë. Pacientët të cilëve radiografi tregon anatomi krejtësisht normale te thembres, shpesh ende kanë simptoma te frakturës pas një operacioni. Nga ana tjetër, mund të shikoni nje kalkaneus mjaft te në një x-ray, por pacienti mund të ketë pak, nëse ndonjë, simptome.
Ka pasur edhe studime që krahasohen rezultatet në pacientët të cilëve janë trajtuar pa kirurgji me fraktura dhe me kirurgji. Disa studime tregojnë një dobi të konsiderueshme të operacionit, ndërsa studime të tjera tregojnë më pak përfitim për pacientë të caktuar.
Ekspertët vazhdojë të punojë për të përmirësuar rezultatet e këtyre lëndimeve. Disa zhvillime të reja përfshijnë: