Infeksionet ne prepubertet nuk jane te rralla,prandaj mjeket qe merren me ekzaminimin e femijeve duhet te jene familjar me keto gjendje klinike.Mjeket duhet te kene informacionin e duhur ne lidhje me shkallen e gjere te variacionit ne pamje te indeve genitale.
Ndryshimet fiziologjike ndodhin nga estrogenet amtare qe cojne ne trashje te mukozes vaginale dhe ne leukorre fiziologjike.Keto ndryshime ndodhin brenda 6 javeve te para te jetes.Si pasoje e uljes se estrogeneve,PH vaginal eshte 6.5-7.5,epiteli behet me i holle ,i lemuar dhe atrofik dhe me i ndjeshem ndaj inflamacionit.
Vulvit, vaginit dhe vulvovaginiti jane gjendje inflamatore te traktit te poshtem genital (vulva,vagina).Ato shkaktohen si pasoje e prishjes se raportit midis flores normale dhe flores potencialisht patogene.Faktoret qe favorizojne inflamacionin jane :
Eritema eshte nje nga shenjat me te shpeshta te inflamacioneve vaginale. Ajo takohet si ne patologjite e lokalizuara ne traktin genital, ashtu dhe ne patologji te tjera kutane. Me teper preket labia majora dhe minora. Ne patologjite me te shpeshta kutane jane, ekzema, ekzema seboroike, psoriasis.Takohet dhe kur perdoren lende irritante lokale si: banjo me shume shkume, sapuni, shampo, detergjentet e veshjeve te brendshme, veshmbathje te ngushta.
Keto evitohen duke :
Ne infantet me episode te perseritura te vulvitis,duhet te perjashtohet adezioni labial.Ai rezulton nga mungesa e veprimit te estrogeneve ne kete nivel.Kur eshte i gjere shkakton dhe retension urinar.Trajtimi realizohet duke perdorur estrogen lokal.Kremi aplikohet direkt tek adezioni disa here ne dite per 3-4 jave.Kur adezioni zgjidhet vazhdon te perdoret nje lubrifikant si xhel petroleum,per te parandaluar rekurencen.Mund te perdoret dhe trajtim lokal me betametazon,qe jep rezultat te njejte me kremin me estrogen.Ne format qe nuk i pergjigjen trajtimit te mesiperm,qe kane adezion te trashe dhe te gjere behet trajtimi kirurgjikal.
Pruriti eshte nje nga simptomat e inflamacioneve vaginale dhe gjendjeve te lekures si: lichen sclerosus dhe atrofike. Pruriti takohet dhe ne infeksionet e ndryshme parazitare, prandaj behet nje inspektim i feceve, koprokultura dhe merret mjekimi perkates me antiparazitar.
Sekrecionet vaginale takohen ne vulvovaginite ( 85 %), ne abuzimin seksual (5%), trupat e huaj (3%),adezionin labial (3%), dhe ne shkaqe te tjera (2%). Keto sekrecione ndryshojne ne ngjyre, ne konsistence, ne ere ne baze te llojit te infeksionit.
Me gjakrrjedhje shoqerohen gjendje te ndryshme si: trupat e huaj, vaginiti bakterial, lichen sclerosis, condiloma acuminata, ulcerat genitale, prolapsi uretral, abuzimi seksual, traumat aksidentale.
Dhimbjet vaginale takohen ne: infeksionet urinare, infeksionet vaginale, irritimet vaginale, gjendje kutane vulvare....
- Merret informacion nese femija eshte i mesuar vete per nevojat personale apo jo
- Nese jo,percaktohet lloji dhe sa here nderrohet pampersi
- Nese lahet vete percaktohet menyra me vaske, sapun, shampo...
- Percaktohet nese perdor te brendshme pambuku ose sintetike
- Percaktohet menyra e pastrimit pas defekimit
- Shikon dhe vleresohen sekrecionet vaginale, natyra, konsistenca, ngjyra, era
- Percaktohet nese ka kruarje ne regjionin genital dhe anal
- Percaktohet nese ka ekzeme, diarre, rinit alergjik, infeksione respiratore te siperme
- Nese ka risk per trupa te huaj ne vagine
- Percaktohet risku per abuzim seksual ne baze te sjelljes se femijes
- Qe te realizohet nje ekzaminim fizik korrekt duhet qe mjeku te jete i specializuar per femijet dhe te kete njohuri te mira per ta.
- Te kete dicka per te qetesuar dhe perqendruar femijen (psh.lexim libri nga nena)
- Te kete nje ambjent te ngrohte, te rregullt dhe nje drite te mire per ekzaminim
- Nese vihen re sekrecione vaginale gjate ekzaminimit merret material per kulture
- Higjena perineale korrekte, fshirja me kujdes nga para-mbrapa
- Banjo shperlarese 2 here ne dite nga 30 minuta. Eleminojme sekrecionet vaginale nga vulva
- Veshje te brendshme te pambukta, jo sintetike
- Jo veshje te ngushta dhe jo xhinse te ngushta
- Jo banjo me shume shkume
- Urinim me gjunje te hapura (pengon futjen e urines ne vagine)
- Vaginoskopi, perjashton nje trup te huaj,nje neoplazi ose fistulat
- Irrigim i vagines me sol. Betadine 1 %
- Krem me estrogen, jo me shume se 3-4 jave
- Antibiotikoterapi, ne baze te rezultatit te analizave
Nje nga shkaktaret me te shpeshte te vaginozave bakteriale eshte Gardnerela vaginalis.Eshte nje infeksion qe prek dhe femrat e virgjera.Mikrobi ben pjese ne grupin e anaerobeve fakultativ.Nuk eshte e njohur nese transmetohet ne periudhen perinatale.
Klinikisht te prekurit mund te jene asimptomatik ose ne kliniken e tyre paraqiten me : sekrecione vaginale te trashe,te bardha,me ere te rende peshku,irritim lokal.
Diagnoza konfirmohet nepermjet analizes se sekrecioneve vaginale dhe kultures se tyre.
Trajtimi realizohet me metronidazol ose klindamicine orale dhe lokalisht me kremra dhe xhel te tyre.
Me shpesh shkaktohet nga candida albicans.Eshte nje mikroorganizem qe gjendet normalisht ne lekure,mukozen e gojes,kolon ,mukozen vaginale.Ne momentin kur bie imuniteti i trupit ,krijohen kushte te pershtatshme per mbirritjen e ketyre mikroorganizmave.
Faktoret favorizues jane: pampersi, perdorimi i antibiotikeve, diabeti, imunodeficienca.
Klinikisht shprehet me sekrecione vaginale te shtuara,te bardha,te trasha si gjize,prurit,eriteme.Ndonjehere inflamacioni mund te jete shume i theksuar,i rende dhe con deri ne ndryshime erozive qe cojne ne djegie gjate urinimit dhe jashte tij.
Diagnoza vendoset nepermjet berjes se analizes se sekrecioneve vaginale dhe kultures se tyre per te vleresuar mikrobin dhe antimykotikun e duhur.
Trajtimi realizohet ne antimykotik lokal dhe oral. Ne femijet me sistem imunitar te dobesuar mund te perdorim shurup flukonazoli oral 4-5 mg doze unike, solucion nistatine... Perdorim pomada me antimykotik si mikonazol, econazol, nistatine, clotrimazol, terconazol... Ne nje eriteme intensive dhe te gjere mund te perdorim dhe pomada me hidrocortizon.
Ky lloj vaginiti shkaktohet nga agjente te ndryshem qe shkaktojne irritim te lekures ne zonen genitale te jashtme.Ne format e nje irritimi kronik mund te kemi dhe adezion te labiave majore. Takohet me shpesh ne femijet e moshes 2-6 vjec.
Faktoret qe e shkaktojne jane jospecifik si: irritim lokal nga sapuni, banjo me shume shkume, shampo, pampersi, locione te ndryshme qe perdoren lokalisht, te brendshme sintetike.
Trajtimi ne kete rast eshte nderprerja e kontaktit me keto lende irritante,nderpritet perdorimi i tyre, mbahet nje higjene e mire perineale, trajtim me krem hidrokortizoni lokalisht per te qetesuar simptomat, ne adezionin labial behet trajtimi lokalisht me krem me estrogen.
Patologjite kutane behen shpesh shkak per zhvillimin e nje vulvovaginiti. Permendim : psoriasis, ekzema, lichen sclerosis...
Preken me teper labia majora, minora dhe pjese te tjera te trupit.
Lichen sclerosis con ne vulvovaginit dhe hemoragji vaginale.Lidhet shpesh me semundje autoimune.Lezionet jane te vogla,ngjyre ciklamin,jane papula te sheshta qe cojne ne formimin e pllakave qe mund te behen atrofike dhe vendosen ne vulve dhe ne perineum.
Komplikacionet me te shpeshta jane : ekskoracioni dhe infeksioni sekondar.
Trajtimi perfshin nje higjene te mire,pomada me kortizonik lokal,antiseptik dhe antibiotik.
Eshte nje crregullim inflamator ekzemoid kronik qe paraqitet me pllaka pruritike qe shkaktojne hemoragji vaginale dhe ekskoracion.Eshte ne formen primare dhe sekondare.Forma primare shkaktohet me shpesh nga ekspozimi ndaj lendeve irrituese,qe cojne ne nje irritim kronik,gervishje dhe kjo con ne nje zone te lokalizuar dhe te izoluar pruriti.Forma sekondare eshte reaksion i nje semundje tjeter vulvare si psh : lichen sclerosis ose planus.
Trajtimi behet me kremra me steroid dhe me antihistaminik.
Eshte forma me pak e shpeshte qe paraqitet si erozione retikulare ne vulve dhe mukozen orale.Forma orale eshte asimptomatike.Ne pjeset e tjera shoqerohet me renie floku dhe nje histori me lezione papulare dhe pruritike ne pjese te tjera si : berryl,pjesa dorsale e dores ,ne kyce dhe ne parakrah.
Trajtimi realizohet me kura 2 javore me steroide njera pas tjetres.Fillohet me clobetazol propionate 2 here ne dite per 2 jave,ndiqet me krem fluticasone 2 here ne dite per 2 jave te tjera,vazhdon me alclometasone 2 here ne dite per 2 jave te tjera dhe perfundon me krem hidrocortisone 1% 2 here ne dite per 2 javet e fundit.
Me shpesh takohet ne ureterin ektopik,i cili hapet ne vagine ,perineum ose ne uretren distale dhe derdh urinen ne kete nivel.
Diagnoza konfirmohet nepermjet pielografise iv,ekografia,CT dhe MRI tregon strukturen urologjike dhe malformacionet e tjera te traktit riprodhues si veshke e vogel jofunksionale.
Anomalite kongenitale mulleriane ne adoleshence shoqerohen me dhimbje sekondare nga obstruksioni mestrual kurse ne prepubertet rralle paraqiten me sekrecione vaginale persistente me ere qe shkaktohen nga obstruksioni parcial i kanalit vaginal, kjo con dhe ne mbivendosjen e nje infeksioni bakterial.
Diagnoza konfirmohet nepermjet analizes se sekrecioneve vaginale dhe kryerjes se ekografise, CT dhe te MRI.
Shpesh vulvovaginitet jane paraqitje klinike e shume semundjeve sistemike si : semundja Crohn, sindromi Stevens-Johnson, diabet, sindromi Kawasaki...
Kontaminimi sekondar mund te vij nga kontakti i mikroorganizmit me vulven dhe vaginen,qe shkaktohet nga nje infeksion primar diku ne organizmin e femijes.Fillimisht per infeksionin mbajme nje higjene te mire perineale,banjo me vaske per shperlarje,steroide lokal per te ulur inflamacionin.
Nese infeksioni perseritet behet vaginoskopi nen anestezi.
Trajtimi eshte specifik ne baze te mikroorganizmit perkates.
Ne Hemofilus influence perdoret amoxiciline 20-40 mg /kg peshe per os per 7 dite.
Ne streptokokun b hemolitik grupi A perdoret peniciline 125-250 mg 4 here ne dite per 10 dite.
Ne Stafilokok pneumonie,pneumokok perdoret peniciline 125-250 mg 4 here ne dite per 10 dite.
Ne Shigella perdoret trimethoprim 8 mg ne dite dhe sulfamethoxazol 40 mg /kg ndare ne 2 doza per 7 dite.
Ne stafilokokun aurens qe normalisht gjendet ne vagine,kur paraqet simptoma trajtohet me cephalexin 25-50 mg /kg dite oral per 7 dite ,dicloxacyllin 25 mg /kg oral per 7 dite dhe augmentin 20-40 mg /kg ne dite oral per 7-10 dite.
Tricomonas vaginalis shkaktohet nga nje protozoar flagjelar qe varet nga glikogjeni dhe rralle rritet ne nje ambjent joestrogenik.Rrallehere takohet nen moshen 9 vjecare.Kur ndeshet duhet te perjashtojme nje abuzim seksual dhe duhet te bejme nje ekzaminim te sekrecioneve dhe per gonokok ( 5-20 %) dhe per klamidia (2-13%).
Klinikisht paraqet sekrecione vaginale viskoze,me ngjyre te verdhe ne gri,prurit,dizuri.
Diagnoza konfirmohet nepermjet analizes se sekrecioneve vaginale.
Trajtimi realizohet me metronidazol 15 mg /kg ne dite e ndare ne 3 doza per 7 dite.
Herpes simplex virus shkaktohet nga virusi Herpes simplex qe paraqitet tipin I dhe II.Periudha e inkubacionit zgjat nga 2-20 dite.
Infeksioni perhapet ne rruge transplacentare (jo e zakonshme ), nga kontakti direkt, nga kontakti me duart e kontaminuara, abuzimi seksual.
Klinikisht shprehet me vezikula te dhimbshme, ulcerime, temperature, nauze, te vjella, dhimbje koke, dobesi trupore, adenopati inguinale, retension urinar.N e rastin e nje infeksioni oral shprehet me vezikula te dhimbshme, ulcerime, gingivit i lehte, faringit.
Diagnoza : Pamja karakteristike e vezikulave dhe kultura e sekrecioneve vezikulare.
Diagnoza diferenciale :me varicellen,herpes zoster i riaktivizuar, dermatoza nga amoniaku,trauma, sifilizi, sindromi Stevens-Johnson, kondiloma, impetigo, eritema multiforme.
Trajtimi eshte jospecifik. Me aciklovir, banjo ne vaske me uje te rrjedhshem, antibiotik ne rastin e mbivendosjes se infeksioneve bakteriale.
Gonorrea eshte nje infeksion qe shkaktohet nga neisseria gonorrhea.Infeksioni takohet ne cdo moshe. Ne prepubertet preket vagina e femijes kurse ne adoleshence dhe ne mosha me te medha preket endocerviksi. Ne prepubertet preket me teper vagina, rektumi ,faringu dhe konjuktiva sepse cerviksi eshte i mbyllur deri ne moshen 9-10 vjec. Inkubacioni zgjat 1 jave dhe simptomat shfaqen pas 2-7 dite.
Klinikisht paraqet sekrecione vaginale viskoze ,purulente,oftalmi neonatale.
Komplikacionet jane : artriti, meningiti, konjuktiviti, peritoniti.
Trajtimi : Pervec ketij infeksioni behet trajtimi dhe per klamidia tracomatis sepse keto 2 infeksione shpesh shoqerojne njera tjetren. Ne infeksionet e pakomplikuara, ceftriaxone im nen 45 kg perdorim 125 mg im kurse mbi 45 kg 250 mg im, spectinomicina 40 mg /kg im dhe ne femijet mbi 8 vjec perdorim doxacycline 100 mg 2 here ne dite per 7 dite. Ne infeksionet qe shoqerohen me komplikacione trajtimi behet me cefriaxone ne menyre te zgjatur.
Klamidia eshte nje infeksion qe shkaktohet nga klamidia tracomatis. Ne 27 % te rasteve shoqerohet me gonorrene. Transmetohet nepermjet kontaminimit perinatal dhe abuzimit seksual. Transmetimi perinatal persiston minimumi deri ne 3 vjet. Ndodh kolonizimi vaginal nga infeksionet okulare dhe respiratore.
Klinikisht paraqitet me vaginit, uretrit, piuri.
Komplikacionet me te shpeshta jane konjuktiviti 5-7 dite pas lindjes,pneumoni
Diagnoza realizohet nepermjet kultures vaginale ( imunofluoreshenca direkte )
Trajtimi : Nen 8 vjec eritromicine 50mg /kg oral e ndare ne 4 doza ditore per 14 dite. Mbi 8 vjec perdorim doxacycline 100 mg 2 here ne dite per 7 dite, azitromicine 1 gr doze unike.
Eshte nje infeksion qe shkaktohet nga treponema palidum.Eshte mikrob qe transmetohet ne rrugen seksuale ose kemi kalimin transplacentar hematogen.
21 dite pas kontaminimit shfaqet sifilizi primar ne formen e nje shankri genital jo te dhimbshem. Lezionet gjenden dhe ne goje dhe ne regjionin perineal. Sifilizi sekondar, jo i shpeshte ne moshen pediatrike. Shfaqet pas 1 ose disa muajsh nga kontakti fillestar si eriteme kutane.Sifilizi terciar shfaqet pas disa vjetesh deri pas 20 vjetesh duke dhene komplikacione te ndryshme vecanerisht ne SNQ.
Diagnoza diferenciale: kondilomen, traumen, herpes simplex virus, pityriasis rosae, tinea versicolor, psoriasis, semundjet virale, reaksionin medikamentoz, abuzimin seksual.
Trajtimi :benzathine peniciline 50.000 U /kg ne dite im pa kaluar dozen 2.4 milion unite.
Shkaktohet nga Human Papilloma virus (HPV). Transmetohet nga kontakti seksual dhe perineal, kontakt i ngushte fizik , abuzimi seksual. Transmetimi vertikal,per arsye te aspirimit fetal ne rruget e siperme respiratore te sekrecioneve te infektuara amtare shkakton lezione laringeale. Kane nje shkalle te larte riakutizimi.
Shfaqet ne formen e verukeve te ngjyrosura ne te kuqe, fraxhile. Lezionet gjenden ne membranat mukozale te vagines, uretres, vezikes urinare, gojes dhe syve.
Klinikisht shfaqen me hemoragji vaginale, rektale, dizuri, sekrecione vaginale, defekim i dhimbshem.
Diagnoza realizohet duke aplikuar ne zonat e infektuara acid acetik 3-5%, pas 10-15 minutash lezionet marrin ngjyre te bardhe.
Diagnoza diferenciale : sifilizi sekondar, tumore perineale, prolaps uretral, sarkoma me pamje viloze, molusku kontagioz.
Trajtimi : Solucion te holluar 5-15 % te rezines se podophyllines. Solucioni hiqet me uje dhe sapun pas 4 oresh. Mund te perdoret dhe krem i 5 fluoruracilit lokalisht, krioterapi, lazer me karbon, nekrotizimi elektokirurgjikal. Terapia individualizohet.
Masat pelvike mund te jene gjinekologjike (adnexiale,uterine ), sistemi urinar dhe nga zorret. Per shkak te kapacitetit te vogel pelvik ne prepubertet, masat pelvike rriten shpejt dhe ne lokalizim behen abdominale kurse ne palpim ose ne ekzaminimin abdominal preket e madhe ne permasa.
Masat ovariale mund te jene asimptomatike ose paraqitin shenja te presionit kronik ne zorre dhe simptoma urinare ose dhimbje akute nga torsioni apo ruptura.
Diagnoza
Eshte nje nga ekzaminimet kryesore per diagnozen dhe karakteristikat e mases (kiste unilokulare, kiste multilokulare, masa solide).
Ketu perfshihet dhe eco doppler, qe percakton nese masa eshte e vaskularizuar apo jo.
Na japin te dhena me te plota ne lidhje me masen, vendosjen, permasat, karakteristikat e saj, raportin me organet perreth.
Fillimisht percaktojme masen nepermjet ekzaminimit abdominal dhe pelvik. Bejme ekzaminimin ekografik dhe percaktojme nese masa eshte ovariale ose joovariale. Nese kemi nje mase joovariale ndjekja dhe trajtimi behet nga specialistet perkates. Nese kemi nje mase ovariale percaktohet natyra e saj nese eshte unilokulare, multilokulare apo solide, dhe madhesia e saj.
Ne rastin e masave unilokulare, me mure te holla percaktohet mosha e femijes. Nese jemi ne premenark, mbahet ne observim per 2-3 muaj dhe nese masa ulet , bejme vetem ndjekje klinike. Nese masa shfaqet ne postmenark, mbahet ne observim duke e trajtuar me KO, nese masa ul permasat behet me tej ndjekje klinike. Nese masa i rrit permasat e saj dhe persiston atehere vleresohen markuesit tumoral (AFP, hCG) dhe behet trajtimi me kirurgji duke e hequr masen.
Ne rastin e masave multilokulare,percaktohet mosha e femijes. Nese jemi ne premenark, behet kariotipi, markuesit tumoral (AFP, hCG) dhe behet trajtimi perkates me kirurgji. Nese jemi ne postmenark, mbahet ne observim per 2-3 muaj duke u trajtuar me KO. Nese masa ulet behet vetem ndjekje klinike. Nese masa rritet ne permasa dhe persiston, behet vleresimi i markuesve tumoral (AFP, hCG) dhe behet trajtimi me kirurgji.
Nese kemi nje mase solide me permasa 8-10 cm behet direkt trajtimi me kirurgji.
Kistet unilokulare, thuajse gjithmone jane beninje, regredojne brenda 3-6 muajve. Diskutohet me prinderit per riskun e torsionit dhe te ruptures.Rekurenca ndodh deri ne 50% pas aspirimit te kistit.
Masat solide, me permasa mbi 8 cm dhe qe rriten shpejt ne permasa kerkojne nderhyrje kirurgjikale.