Pasojat Klinike të Deficitit të Hekurit (Pjesa e katërt)

Pakësimi i rezervave të hekurit do të shoqërohet me prekje të sjelljes, si tërheqja, vëmëndja, përqëndrimi, arsyetimin, përceptimin.

Defiçiti i hekurit shoqërohet dhe me çrregullime nervore dhe të sjelljes sidomos tek fëmijët. Pacientët kanë ulje të përqëndrimit, të interesit, janë të irritueshëm. Me marrjen e hekurit këto simptoma përmirësohen.

Aftësia për të mbajtur temperaturën e trupit kur ekspozohen në të ftohtë (intoleranca ndaj të ftohtit), preket tek pacientët me anemi ferriprive kronike. Disa herë kanë dhimbje neuralgjike, çrregullime vazomotore, pakësim të ndijimit dhe prurit ose ndjenjën e pickimit (hiperestezi). Këto simptoma hasen tek 15-30% (1/5) e pacientëve me anemi ferriprive kronike.

D. Dëmtimi i funksionit imun tek subjektet që janë me defiçit të hekurit, me pasojë infeksione më të shpeshta. Duhet theksuar se nuk është plotësisht e përcaktuar dhe mund të ndikojnë dhe faktorë të tjerë. Aktiviteti bakterial dhe fagocitar i leukociteve polimorfinuklearëve varet nga nivelet e sideremisë dhe është i pakësuar në mënyrë të konsiderueshëm tek defiçiti i hekurit. Defiçiti i hekurit shoqërohet me pakësimin e Fosfatazës Alkaline Leukocitare (FAL), që është e nevojshme për metabolizimin normal granulocitar.

2. Klinika hematologjike e defiçitit të hekurit;

Defiçiti i hekurit shprehet në radhë të parë me zhvillimin e Anemisë Ferriprive me klinikën e sindromit anemik:

A. Simptomat; dobësi, lodhje, këputje, më të theksuar në sforcimet fizike, palpitacione, vështirësi në frymëmarje, dhimbje koke (në pjesën e pasme të saj), miza para syve, zhurmë në vesh. Tek moshat e vjetra dhe kur instalohet shpejt mund të shfaqen dhe simptomat e angina pektoris etj.

B. Shënjat e përgjithshme; zbehja e lekurës dhe e mukozave (të cilat shfaqen kur Hb është më pak se 9-10 gr/dl). Anemia duket më mirë në membranat mukoze (buzët, goja, faringu, konjuktivat), llapa e veshit, shtratin e thoit, shuplakat e duarve dhe në shputat e këmbëve (kur Hb < 7 gr/dl). Kur vlerësojmë ngjyrën e duarve të ngrohen fillimisht dhe të mbahen në nivelin e zëmrës. Në rastet kur anemia instalohet shpejt dhe është e thellë mund të kemi takikardi, puls të shpejtë dhe goditës, tone të forta në zemër, zhurmë sistolike, kardiomegali}.

C. Splenomegalia mund të ndodhi në format e rënda, persistente të patrajtuara të AF.

Plummer Vinson-Syndrome

• Anemia Ferriprive me Disfagi
• Glositi Atrofik.
• Ngushtime Ezofagelae.
• Shpesh Splenomegali.
• Prek më shumë femrat e moshës së mesme dhe pacientët me sëmundjen celiake.

D. Blue sclera – Juvenile Chlorosis ose Juvenile Iron Deficiency Anemia. Anemia Ferriprive mund të zhvillohet gjatë pubertetit tek vajzat e reja, në shumicën e rasteve të lindura nga nëna me defiçit të hekurit. Në këtë moshë fillojnë humbjet e gjakut prej Ciklit Menstrual, ka një kërkesë të shtuar për hekur, për shkak të rritjes së shpejtë.

Këto kanë dhe shënja të tjera, rrënie të flokëve, thyerje të thonjve të gishtave të duarve dhe të këmbëve, palpitacione, pica (perversion of the taste), çrregullime urinare (vështirësi në mbajtje të urinës gjatë natës dhe urinime të shpeshta). Ngjyra e lëkurës e gjelbër (që nuk është një ngjyrë primare, por një kombinim midis blusë dhe të verdhës), greensickness.

E. Një patologji tjetër që shoqëron defiçitin e hekurit (ka dhe shkaktarë të tjerë si dhe në disa raste idiopatike) është Restless Leg Syndrome. Është një patologji neurologjike e karakterizuar nga sensacione jo të këndshme, të dhimbshme, të këmbëve kur ulesh ose shtrihesh (zakonisht në gjumë, prandaj futet dhe tek patologjitë e gjumit) dhe je i detyruar të lëvizësh këmbet shpesh për tu lehtësuar. Sensacioni jo i këndshëm tek çdo porcion i këmbëve, kur je ulur ose shikon televizor është një indikacion i këtij sindromi.

F. Pica mund të jetë etiologjia, por dhe pasoja e defiçitit të hekurit tek njerëzit që janë mësuar të hanë thonjtë, akull, rërë, dhe etj. Këto substanca e ulin absorbimin e hekurit të dietës me pasojë defiçitin e tij. Ngrënia e tyre është e përhapur në të gjitha racat, por më e shprehur në Azinë e vogël (clay eating – ngrënia e argjilës) dhe tek femrat e tribuve afrikane (fillohet në shtatëzani si një trajtim për morning sickness). Por pica është dhe një nga karakterisitikat e mungesës së hekurit dhe korrigjohet me korrigjimin e defiçitit të hekurit.

Përcaktimi i Pica

• Ngrënie e përsëritur e substancave jo ushqimore.
• Kjo sjellje në të ngrënë persiston për më shumë se 1 muaj.
• Nuk shoqërohet me neveri ndaj ushqimit.
• Vjen nga latinishtja nga Magpie zog me sjellje jo të zakonshme në ushqyerje.

Duhet të kemi parasysh se Anemia nga Defiçiti i Hekurit, nuk instalohet menjëherë. Duhen rreth 4 muaj që nga zbrazja e depove të hekurit, që e gjithë popullata normale normokrome, normocitare të zëvëndësohet me popullatën hipokrome, mikrocitare (eritrocitet jetojnë 120 ditë). Pra flitet për një Anemi Kronike. Klinika e Sindromit Anemik (simptomat dhe shënjat) përcaktohet nga:

1. Shpejtësia e instalimit të saj (sa më shpejt aq më e theksuar është klinika dhe e kundërta).
2. Mosha e pacientit. Sa më i vjetër aq më të theksuara janë simptomat dhe shënjat e Sindromit Anemik.
3. Rëndësia e Anemisë. Sa më e thellë anemia, aq më e theksuar është klinika. Zakonisht moshat e reja shqetësohen dhe shkojnë tek mjeku kur Hb është 7-8 gr/dL.

Shkaqet e Anemisë Ferriprive

Diagnoza e AF kërkon zbulimin e shkakut, zakonisht hemoragjisë. Pacientët me humbje gjaku të dukshëm (p.sh, një grua me menorrhagji) mund të mos kërkojë ekzaminime të tjera. Meshkujt dhe femrat postmenopauzale pa një humbje të dukshme të gjakut duhet të ekzaminojnë Traktin G-I, meqënëse anemia mund të jetë treguesi i vetëm i një kanceri occult të Traktit G-I. Rallë, epistaksi kronik ose gingivoragjia mund të nënvlerësohen nga pacienti (të kërkohen në rastet me rezultate normale të ekzaminimeve të Traktit G-I).

Kur merret anamneza duhet kërkuar:

1. Dieta që përdor, por duhet të theksohet se nuk është më shkaktari kryesor i mungesës së hekurit të paktën në vëndet e zhvilluara dhe në zhvillim duke ditur që hekuri ndodhet në ushqime bimore, shtazore dhe në tenxheret ku gatuhet ushqimi, pra sasia relativisht e paktë që na duhet në ditë është e mundur të sigurohet.

Popullata më e mundshme e prekur janë vegjetarianët që zhvillojnë defiçit të hekurit, të paktën kur nuk marrin as suplementet e hekurit, sepse nuk marrin hekurin shtazor (heme-iron) që thithet më mirë. Shumë programe kombëtare në dietë (duke shtuar suplemente të hekurit) kanë filluar në ato vënde ku nuk përdoret mishi dhe AF është e mundshme. Duhet theksuar se në shumë vënde suplementet e hekurit futen në përbërësit e ushqimeve dhe tek vitaminat pa marrë parasysh rolin që ka hekuri në formimin e radikaleve të lira dhe prevalencën e sëmundjeve gjenetike me mbingarkesë me hekur.

Për shkak të kushteve jo të mira ekonomike shumë të moshuar kërkojnë të mbijetojnë me a "tea and toast" diet. Ata gjithashtu mund të hezitojnë në marrjen e informacioneve të dietës.

Siç e theksuam më sipër Pica mund të jetë etiologjia por dhe pasoja e defiçitit të hekurit tek njerëzit që janë mësuar të hanë thonjtë, akull, rërë, dhe etj.

2. Hemorhagjia. 2/3 e hekurit të organizmit është i pranishëm në qarkullimin e gjakut në përbërje të Hb të RBC. Çdo gram Hb përmban 3.47 mg hekur (pra 15 gr/dl, Hb përmban 52.05 gr/dl hekur) kështu që çdo ml gjak i humbur rezulton me një humbje prej 0.5 mg hekur.